تندی لحظه ای و سرعت لحظه ای دو مفهوم مشابه در فیزیک هستند که تفاوت های ظریفی با آنها دارند.
تندی لحظه ای (Instantaneous speed) کمیتی اسکالر است که برابر با تغییر مکان جسم در واحد زمان است. تندی لحظه ای را می توان با استفاده از فرمول زیر محاسبه کرد:
v = Δx / Δt
در این فرمول، v تندی لحظه ای، دx تغییر مکان و دt زمان است.
سرعت لحظه ای (Instaneous velocity) کمیتی برداری است که برابر با تغییر مکان جسم در زمان به همراه جهت آن است. سرعت لحظه ای را می توان با استفاده از فرمول زیر محاسبه کرد:
v = (Δx / Δt)i
در این فرمول، v سرعت لحظه ای، i بردار یک جهت حرکت و دx تغییر مکان است.
تفاوت اصلی تندی لحظه ای و سرعت لحظه ای در این است که تندی لحظه ای تنها مقدار تغییر مکان را در زمان در نظر می گیرد، اما سرعت لحظه ای مقدار تغییر مکان را در واحد زمان به همراه آن در نظر می گیرد.
به عنوان مثال، فرض کنید یک جسم در یک خط حرکت می کند و در یک لحظه خاص، مقدار تغییر مکان آن 10 متر است. در این لحظه، تندی لحظه ای جسم برابر با 10 متر بر ثانیه است. اما اگر جهت جسم نیز مشخص باشد، سرعت لحظه ای جسم می تواند 10 متر بر ثانیه به سمت راست یا 10 متر بر ثانیه به سمت چپ باشد.
در حالت کلی، اگر جهت حرکت جسم ثابت باشد، تندی لحظه ای و سرعت لحظه ای برابر هستند. اما اگر جهت جسم در حال تغییر باشد، سرعت لحظه ای و تندی لحظه ای متفاوت خواهد بود.
