معمولاً از جیوه و الکل برای ساخت دماسنج استفاده می شود زیرا این مواد دارای ویژگی های زیر هستند:
ضریب انبساط حجمی بالا: این ویژگی باعث می شود که دماسنج تغییرات دما را به خوبی نشان دهد. نقطه انجماد پایین شود: این ویژگی باعث می شود که دماسنج در نظر گرفته شود دماهای پایین را نیز می کند. سمیت کم: جیوه سمی تر از الکل است، اما با رعایت نکات ایمنی می توان از آن به طور ایمن استفاده کرد.
در ادامه به بررسی ویژگی های هر یک از این مواد می پردازیم:
جیوه
جیوه فلزی سنگین و مایع است که نقطه انجماد آن -38 درجه سانتیگراد و نقطه جوش آن 357 درجه سانتیگراد است. جیوه دارای ضریب انبساط حجمی بسیار بالاست، به طوری که با افزایش یک درجه سانتیگراد، حجم آن 0. 18% افزایش می یابد. این عامل باعث می شود که دماسنج های جیوه ای دقت کنید در اندازه گیری دما داشته باشید.
از سوی دیگر، جیوه سمی است و در صورت شکستن دماسنج، می تواند به محیط زیست و سلامت انسان آسیب برساند. به همین دلیل، استفاده از دماسنج های جیوه ای در برخی کشورها ممنوع یا محدود شده است.
الکل
الکل ها مایعات هیدروکربنی هستند که دارای نقطه انجماد پایینی هستند. نقطه انجماد الکل اتانول -117 درجه سانتیگراد است، بنابراین می توان از آن برای اندازه گیری دماهای پایین استفاده کرد.
الکل ها ضریب انبساط حجمی کمتری نسبت به جیوه دارند، اما باز هم دقت در اندازه گیری دما دارند. علاوه بر این، الکل ها سمی مشترک و در صورت شکستن دماسنج، کمتری برای محیط زیست و سلامت انسان دارند.
بنابراین، ماده مناسب برای ساخت دماسنج به کاربرد دماسنج بستگی دارد. اگر دماسنج برای اندازه گیری دماهای پایین استفاده شود، الکل گزینه بهتری است. اما اگر دماسنج برای اندازه گیری دماهای بالا یا در محیط هایی که خطر شکستن دماسنج وجود دارد می شود، جیوه گزینه بهتری است.
